Powiatowy Program Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych
-
-
- POWIATOWY PROGRAM DZIAŁAŃ
-
- NA RZECZ OSÓB NIEPEŁNOPSPRAWNYCH
-
- DO ROKU 2005
- I. Diagnoza
- 1. Liczba osób niepełnosprawnych w powiecie.
-
- W każdej społeczności ludzkiej istnieje pewien procent osób, które z różnorodnych przyczyn odbiegają od normy fizycznej lub psychicznej. Liczne badania i sondaże wykazują, iż odsetek ten sięga ok. 10 % ogólnej populacji ludności w danym kraju. W tej liczbie mieszczą się dzieci, młodzież i dorośli.
- Województwo podlaskie o powierzchni 20.180 km² zamieszkuje ogółem 1.222.709 mieszkańców. Według szacunkowych danych uzyskanych z Powiatowych Centrów Pomocy Rodzinie w województwie podlaskim mieszka 117.537 osób niepełnosprawnych.
- Powiat sejneński o powierzchni 856,07 km² zamieszkuje ogółem 22.489 mieszkańców . Według szacunkowych danych uzyskanych z Ośrodków Pomocy Społecznej i Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie w powiecie sejneńskim mieszka 957 osób niepełnosprawnych.
- Szacunkową liczbę osób niepełnosprawnych w powiecie sejneńskim obrazuje Tabela I.
- Tabela I. Szacunkowa liczba osób niepełnosprawnych w powiecie sejneńskim w układzie ośrodków pomocy.
-
Lp.
Wyszczególnienie
PCPR Sejny
MOPS Sejny
GOPS Sejny
GOPS Puńsk
GOPS Giby
GOPS Krasnopol
Ogółem
1.
Ludność ogółem
6.109
4.384
4.637
3.154
4.205
22.489
2.
W tym: osoby niepełnosprawne ogółem
233
141
192
43
134
214
957
3.
W tym: - mężczyźni
101
59
98
19
73
104
454
4.
- kobiety
67
66
82
24
48
90
377
5.
- dzieci w wieku do lat 16
65
16
12
3
13
20
129
6.
Osoby niepełnosprawne w wieku 16 lat i więcej - ogółem
168
125
180
40
121
194
828
7.
W tym: - ze znacznym stopniem niepełnosprawności
46
31
73
27
36
35
248
8.
- z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności
43
59
83
13
75
88
361
9.
- z lekkim stopniem niepełnosprawności
79
35
24
0
10
71
219
-
-
- Stan zdrowotny, jak i sprawnościowy osób niepełnosprawnych powoduje, że często nie są one przystosowane do samodzielnego życia, nauki i pracy zawodowej.
- Współcześnie uważa się, że najbardziej skutecznym sposobem zaspokajania potrzeb osób niepełnosprawnych jest ich kompleksowa rehabilitacja. Wszelkie działania w zakresie rehabilitacji powinny być zgodne z podstawowymi zasadami, tj. powszechności, kompleksowości i ciągłości.
- Zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (Dz. U. nr 123 poz. 776 z późn. zm.) rehabilitacja oznacza zespół działań, a w szczególności organizacyjnych, leczniczych, psychologicznych, technicznych i szkoleniowych, edukacyjnych i społecznych, zmierzających do osiągnięcia przy aktywnym uczestnictwie tych osób, możliwie najwyższego poziomu ich funkcjonowania, jakości życia i integracji społecznej.
- Aktualne tendencje w rehabilitacji, dotyczące także naszego województwa, a co się z tym wiąże naszego powiatu to zmierzanie do maksymalnej normalizacji życia osób niepełnosprawnych - wynikają one z przekonania, że każdy człowiek niepełnosprawny, powinien być tak przygotowany i usprawniony, aby jego życie nie różniło się jakościowo od życia innych ludzi.
- 2. Rehabilitacja lecznicza i usprawniająca.
-
- Leczenie rehabilitacyjne i usprawniające w naszym powiecie realizowane jest przez Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sejnach. Ze względu na fakt ciągłych problemów finansowych tej placówki, wynikających ze stawianych limitów na poszczególne usługi medyczne, do dziś niestety nie udało się w dziedzinie rehabilitacji wprowadzić w życie zasady powszechności, dostępności i ciągłości.
- Wobec niezadowalającej dostępności placówek rehabilitacji leczniczej, konieczne byłoby wspieranie rozwoju rehabilitacji i usług rehabilitacyjnych w naszym powiecie poprzez tworzenie nowych i wspieranie finansowe już istniejących placówek rehabilitacyjnych.
- PROBLEMY: 1. Funkcjonowanie Zespołów Wyjazdowych.
- 2. Systematyczne prowadzenie gimnastyki korekcyjnej w przypadku wad postawy.
- 3. Podanie leków chorym na schizofrenię - praca w terenie.
- Znakomitą formą rehabilitacji leczniczej są turnusy rehabilitacyjne. Osoby niepełnosprawne korzystają w Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie z dofinansowania ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych do kosztów pobytu na turnusie.
- W latach 1999-2002 z tej formy rehabilitacji skorzystało ogółem 190 osób niepełnosprawnych, w tym 136 niepełnosprawnych dzieci.
- W dalszych latach ze środków Funduszu będzie nadal kontynuowana ta forma pomocy. Możliwość dofinansowania do kosztów pobytu na turnusie rehabilitacyjnym dla osób niepełnosprawnych, których dochodem jest często tylko niewielka renta, stanowi niejednokrotnie jedyną możliwość wyjazdu i korzystania z zabiegów rehabilitacyjnych.
- Ze środków Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych, za pośrednictwem Powiatowego Centrum Pomocy Rodzinie, osobom niepełnosprawnych zwracane są koszty własne zakupu przedmiotów ortopedycznych i środków pomocniczych, takich jak: aparaty słuchowe, wózki inwalidzkie, protezy kończyn, materace przeciwodleżynowe, buty ortopedyczne, cewniki czy pieluchomajtki.
- Z tej formy pomocy finansowej w latach 1999-2002 skorzystało łącznie 160 osób, w tym 25 niepełnosprawnych dzieci.
- Pomoc w dofinansowaniu osobom niepełnosprawnym do zakupu przedmiotów ortopedycznych jest dla tych ludzi niezwykle ważna, ze względu na fakt, iż niemal wszystkie osoby dotknięte kalectwem, którym niezbędne są środki ortopedyczne, mają niewielki dochód.
- 3. Edukacja integracyjna.
- W powiecie sejneńskim nie ma żadnego przedszkola integracyjnego. Ponadto dzieci i młodzież niepełnosprawna nie mają dostępu do zinstytucjonalizowanego nauczania na poziomie szkoły podstawowej.
- PROBLEM: W istniejących obiektach infrastruktury edukacyjnej należałoby zlikwidować szereg występujących barier architektonicznych - dotyczy to przede wszystkim budowy podjazdów, wind, modernizacji sal dydaktycznych i łazienek.
- Niepełnosprawnym dzieciom i młodzieży należy zapewniać warunki i tworzyć możliwości samodzielnego uczęszczania do ogólnie dostępnych przedszkoli, szkół podstawowych, gimnazjów, szkół średnich i wyższych.
- Proces ten ułatwi osobom niepełnosprawnym przebywanie w grupach rówieśniczych, naturalną integrację i przygotowanie do pełnienia ważnych ról społecznych.
- PROBLEM: Brak pełnej diagnozy w zakresie liczby dzieci i młodzieży wymagającej objęcia kształceniem w systemie integracyjnym utrudnia bardziej szczegółowe określenie potrzeb. Wobec powyższego należałoby najpierw dokonać rzetelnej diagnozy dotyczącej liczby dzieci i młodzieży niepełnosprawnej wymagającej edukacji integracyjnej.
- 4. Rehabilitacja zawodowa.
- Według danych Powiatowego Urzędu Pracy w Sejnach na dzień 31 grudnia 2002 r. zarejestrowanych było ogółem 2.512 osób bezrobotnych, w tym 16 osób niepełnosprawnych i 58 osób niepełnosprawnych poszukujących pracy.
- Z informacji uzyskanych z poszczególnych gmin wynika, iż faktyczna liczba osób niepełnosprawnych bezrobotnych i poszukujących pracy jest większa.
- Sytuację osób niepełnosprawnych na rynku pracy przedstawia poniższa tabela:
- Tabela II. Osoby niepełnosprawne z powiatu sejneńskiego na rynku pracy, w układzie gmin.
-
Lp.
Wyszczególnienie
PUP
Sejny
MOPS Sejny
GOPS Sejny
GOPS Puńsk
GOPS Giby
GOPS Krasnopol
Ogółem
1.
Osoby niepełnosprawne pracujące - ogółem
28
-
35
brak danych
1
5
69
2.
W tym: - w zakładach pracy chronionej
0
-
-
brak danych
-
-
-
3.
- w zakładach aktywności zawodowej
0
-
-
brak danych
-
-
-
4.
- na otwartym rynku pracy
27
-
-
brak danych
1
4
32
5.
- prowadzący działalność gospodarczą lub rolniczą
1
-
35
brak danych
-
1
37
6.
Osoby niepełnosprawne bezrobotne
16
11
6
brak danych
-
1
34
7.
Osoby niepełnosprawne poszukujące pracy
58
29
4
brak danych
6
10
107
- Osoba niepełnosprawna, która z różnych przyczyn „wypadła” z rynku pracy często wymaga wsparcia, pomocy psychologicznej oraz wielu informacji związanych z poszukiwaniem zatrudnienia.
- Zasadniczą rolę w tym zakresie odgrywają różne formy wspierające aktywność zawodową osoby niepełnosprawnej oferowane przez Urzędy Pracy, takie jak: poradnictwo zawodowe - indywidualne i grupowe, informacja zawodowa, czy warsztaty poszukiwania pracy.
- Liczba osób objętych działaniami wspierającymi aktywność zawodową osób niepełnosprawnych jest niewielka.
- Pomimo ulg i korzyści finansowych jakie mogą uzyskać pracodawcy z tytułu zatrudnienia osób niepełnosprawnych, zainteresowanie pracodawców zatrudnieniem (a tym samym liczba ofert pracy dla tej grupy osób) jest zdecydowanie mniejsza od potrzeb.
- Największą szansą dla bezrobotnych osób niepełnosprawnych stanowi możliwość uzyskania zatrudnienia u pracodawcy, który ma możliwość przystosowania nowego stanowiska do potrzeb osoby niepełnosprawnej, korzystając z dofinansowania Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.
- W latach 1999-2002 dzięki środkom PFRON zostało utworzonych 20 nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych, na których zostało zatrudnionych 20 osób niepełnosprawnych.
- PROBLEM: Brak ofert pracy dla osób niepełnosprawnych.
-
- Powiatowy Urząd Pracy wspólnie z Powiatowym Centrum Pomocy Rodzinie ma możliwość kierowania bezrobotnych osób niepełnosprawnych na szkolenia zawodowe, finansowane ze środków PFRON, w celu przekwalifikowania bądź podniesienia już posiadanych kwalifikacji.
- Z tej formy pomocy w latach 2000 - 2002 skorzystało 9 osób, natomiast jedynie 2 osoby uzyskały dzięki tym kursom pełne zatrudnienie. W ramach otrzymanych środków z PFRON, będziemy nadal kierować osoby niepełnosprawne na tego typu szkolenia, by zwiększyła się dla tych osób możliwość znalezienia pracy.
- W szczególnych przypadkach szkolenia i kursy mogą być sfinansowane z Funduszu Pracy. Jest to jedna z form pomocy ułatwiających niepełnosprawnym osobom podjęcie pracy, gdyż często ich kwalifikacje nie pokrywają się z zapotrzebowaniem rynku pracy. Osoby które ukończą szkolenie mają większą szansę podczas autoprezentacji swojej osoby w stosunku do pracodawcy, który zdecyduje się na realizacje zatrudnienia takich osób w swoim zakładzie pracy. Jednak większość pracodawców na lokalnym rynku pracy poszukuje osób głównie do prac fizycznych, natomiast wśród osób niepełnosprawnych trudno jest o spełnienie wymogów pracodawcy.
- W momencie pojawienia się na rynku jakichkolwiek ofert pracy skierowanych do osób niepełnosprawnych, urząd pracy jest w stanie dofinansować zatrudnienie takiej osoby ze środków Funduszu Pracy w ramach aktywnych form.
- Ogromną szansą jest możliwość uzyskania środków unijnych, na podstawie składanych projektów. Współpracując z pracodawcami, organizacjami pozarządowymi i instytucjami należy wspólnie przygotowywać projekty, mogące poprawić sytuację zawodową osób niepełnosprawnych.
- Urząd pracy na bieżąco realizuje pośrednictwo pracy i doradztwo zawodowe w stosunku do osób niepełnosprawnych.
- Formą usprawniającą osoby niepełnosprawne zarówno pod względem społecznym, jak i zawodowym są warsztaty terapii zajęciowej.
- Na terenie naszego powiatu funkcjonuje jeden Warsztat Terapii Zajęciowej, dla 30 uczestników. Jednostką prowadzącą WTZ jest Regionalne Stowarzyszenie na Rzecz Osób Niepełnosprawnych.
- Na działalność WTZ Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych przekazuje środki za pośrednictwem Starostwa Powiatowego.
- Mamy nadzieję, że systematyczne wsparcie ze strony Funduszu umożliwi dalsze funkcjonowanie Warsztatów Terapii Zajęciowej w Sejnach.
- Nadrzędnym celem jest pozyskanie środków na zakup samochodu do przewozu osób niepełnosprawnych, toteż tworzone będą projekty, by wykorzystać możliwość uzyskania środków unijnych.
- 5. Pomoc społeczna wobec osób niepełnosprawnych.
-
- Osoby niepełnosprawne oraz rodziny z osobami niepełnosprawnymi są narażone na zwiększone występowanie niedostatku, ubóstwa, niewydolności opiekuńczej i wychowawczej. Specyfiką rodzin z osobami niepełnosprawnymi jest to, iż problem inwalidztwa jednego z członków dotyczy całej rodziny we wszystkich jej funkcjach, dlatego cała rodzina powinna doświadczać pomocy.
- Ustawa o pomocy społecznej stwarza wiele możliwości udzielenia pomocy osobie niepełnosprawnej, takich jak: usługi opiekuńcze w miejscu zamieszkania, domach pomocy społecznej, praca socjalna umożliwiająca osobom niepełnosprawnym poruszanie się i komunikowanie społeczne; zasiłki stałe, stałe wyrównawcze, renty socjalne, dodatki do zasiłku stałego, stałego wyrównawczego i renty socjalnej. Wszystkie te formy pomocy są zabezpieczane w ramach otrzymanych środków przez Ośrodki Pomocy Społecznej na terenie naszego powiatu.
- Zgodnie z zasadą społecznej integracji pomoc społeczna dąży do zapewnienia usług opiekuńczych osobie niepełnosprawnej w miejscu zamieszkania. Nie zawsze jednak jest to możliwe z różnych względów, m.in. z powodu niewystarczającej liczby oferowanych typu usług w środowisku lokalnym.
- W razie niemożności zapewnienia tego typu opieki osoba niepełnosprawna może zostać przyjęta do domu pomocy społecznej. Domy pomocy społecznej stanowią formę wsparcia dla rodzin.
- Na terenie powiatu sejneńskiego funkcjonuje jeden Dom Pomocy Społecznej prowadzony przez Zgromadzenie Sióstr Franciszkanek Rodziny Maryi z siedzibą władz Generalnych w Warszawie.
- DPS zapewnia całodobową opiekę dla 25 kobiet starszych, w tym 10 posiadających orzeczenia o stopniu niepełnosprawności.
- Poprawie uległa sytuacja osób chorych psychicznie, do tej pory latami oczekujących na miejsce w domach pomocy. W IV kwartale 2002 roku został uruchomiony Dom Pomocy Społecznej w Bondarach, o docelowej liczbie miejsc: 200. Wszystkie osoby oczekujące tego rodzaju pomocy zostały w tym domu umieszczone.
- W roku 2002 nawiązaliśmy współpracę ze Stowarzyszeniem Wspierania Poradnictwa Obywatelskiego w Łomży w zakresie informowania o prawach i uprawnieniach obywateli.
- Biuro Porad Obywatelskich - prowadzone przez w/w Stowarzyszenie, jest placówką jedną z trzydziestu na terenie Polski, dysponuje wyszkolonym i doświadczonym zespołem doradców, który tworzą pracownicy i wolontariusze oraz bogatymi zasobami informacyjnymi.
- BPO w Łomży udziela porad według jednolitych zasad i standardów obowiązujących w ogólnopolskiej sieci Biur Porad Obywatelskich. Najważniejszymi z nich są: poufność, bezpłatność, niezależność, bezstronność, dostępność dla wszystkich oraz aktualność i rzetelność.
- Osoby z terenu naszego powiatu mają możliwość uzyskania bezpłatnej informacji lub porady w Biurze Porad Obywatelskich w Łomży, które deklaruje oprócz podania podstawy prawnej z objaśnieniami również potrzebne wzory pism urzędowych.
- PROBLEM: Brak na terenie powiatu sejneńskiego biura porad i usług dla osób niepełnosprawnych, dzięki któremu można byłoby dotrzeć do niemal każdej osoby potrzebującej i udać się z pomocą do miejsca zamieszkania.
- II. Założenia programu
- Założeniem „ Powiatowego Programu Działań na Rzecz Osób Niepełnosprawnych do roku
- · zapewnienia usług rehabilitacyjnych, usług pomocowych na poziomie pozwalającym osobom niepełnosprawnym i ich rodzinom osiągnąć i utrzymać optymalny status społecznej i zawodowej niezależności,
- · dostępu do środowiska fizycznego, informacji publicznej,
- · edukacji na poziomie przedszkolnym, podstawowym, średnim i wyższym, a także w formach pozaszkolnych,
- · zatrudnienia rozumianego jako szansa wykonywania pożytecznego i satysfakcjonującego finansowo zajęcia, głównie na otwartym rynku pracy,
- · zabezpieczenia socjalnego i środków utrzymania ze wskazaniem na własną aktywność zawodową i społeczną,
- · dostępu do dóbr kulturalnych, religijnych, wydarzeń artystycznych, sportowych i rekreacyjnych,
- · kształtowania pozytywnych postaw społecznych, a zwłaszcza zrozumienia, tolerancji i życzliwości wobec osób niepełnosprawnych
- III. Cel strategiczny i kierunki działań.
-
- Celem strategicznym niniejszego Programu jest poprawa i zapewnienie osobom niepełnosprawnym warunków do samodzielnego, pełnego i czynnego uczestnictwa w życiu społecznym i zawodowym, kształtowanie pozytywnych postaw społecznych poprzez właściwe określanie kierunków działań i ich wspieranie.
- KIERUNKI DZIAŁAŃ
- 1. Monitorowanie zjawiska niepełnosprawności występującego na terenie powiatu sejneńskiego w celu ustalenia potrzeb w zakresie poprawy warunków życia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych.
- ZADANIA:
- -określenie ilościowe populacji osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie powiatu sejneńskiego, w tym ustalenie liczby dzieci i młodzieży niepełnosprawnej
- -określenie kategorii grup dysfunkcyjnych występujących wśród osób niepełnosprawnych.
- 2. Zwiększenie dostępu do usług medycznych, rehabilitacyjnych i pomocwych poprzez wspieranie i rozwój placówek rehabilitacyjnych i pomocowych, jak również usług rehabilitacyjnych i pomocowych świadczonych w domu pacjenta.
- ZADANIA:
- -tworzenie rehabilitacyjnych zespołów wyjazdowych,
- -tworzenie wypożyczalni sprzętu rehabilitacyjnego w małych miejscowościach,
- -systematyczne prowadzenie gimnastyki korekcyjnej w przypadku wad postawy.
- -praca w środowisku - podawanie leków chorym na schizofrenię,
- -utworzenie biura porad i usług dla osób niepełnosprawnych.
- 3. Przystosowanie środowiska fizycznego do potrzeb osób niepełnosprawnych.
- ZADANIA:
- -likwidacja barier architektonicznych w obiektach użyteczności publicznej.
- 4. Pomoc rodzinom z osobą niepełnosprawną.
- ZADANIA:
- - utrzymanie funkcjonujących Warsztatów Terapii Zajęciowej,
- -utrzymanie funkcjonującej świetlicy socjoterapeutycznej.
- 5. Tworzenie dzieciom, młodzieży i dorosłym niepełnosprawnym warunków sprzyjających społecznej integracji i edukacji.
- ZADANIA:
- -likwidacja barier architektonicznych, urbanistycznych i społecznych w dostępie do infrastruktury edukacyjnej na wszystkich poziomach (przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum, szkoły ponadgimnazjalne) w środowisku lokalnym, po uprzednim rozeznaniu potrzeb,
- -wprowadzenie kształcenia w systemie integracyjnym przy jednoczesnym rozwijaniu szkolnictwa specjalnego,
- -nawiązanie ścisłej współpracy z Poradnią Psychologiczno-Pedagogiczną w celu rozeznania potrzeb w zakresie edukacji integracyjnej.
- 6. Działania na rzecz aktywizacji zawodowej.
- ZADANIA:
- -zwiększenie dostępności usług poradnictwa zawodowego i informacji zawodowej wśród osób niepełnosprawnych poprzez rozszerzenie współpracy między Powiatowymi Urzędami Pracy, Centrami Informacji i Planowania Kariery Zawodowej (w Białymstoku, Łomży i Suwałkach) oraz Poradniami Psychologiczno-Pedagogicznymi,
- -tworzenie nowych miejsc pracy dla osób niepełnosprawnych,
- -wyposażenie i przygotowanie stanowisk pracy wspomagające samodzielne funkcjonowanie osób niepełnosprawnych w zakładzie pracy,
- -pomoc w przygotowaniu osób niepełnosprawnych do pracy poza zakładem pracy i wyrównanie ich szans w nowym miejscu pracy,
- -pomoc w przygotowaniu, budowie, remoncie i wyposażeniu indywidualnych i zbiorowych form mieszkalnictwa dla osób niepełnosprawnych, które nie mają oparcia we własnej rodzinie lub podejmują świadome decyzje dotyczące samodzielnego życia,
- działania w zakresie tworzenia miejsc pracy na otwartym rynku pracy lub w zakładach pracy chronionej oraz aktywizacja zawodowa osób niepełnosprawnych.
- 7. Wspieranie organizacji pozarządowych i grup samopomocowych działających na rzecz osób niepełnosprawnych i ich rodzin.
- ZADANIA:
- -promowanie inicjatyw i programów na rzecz osób niepełnosprawnych realizowanych przez organizacje pozarządowe,
- -diagnozowanie środowisk osób niepełnosprawnych,
- -pomoc w uzyskaniu środków finansowych na zakup samochodu do przewozu osób niepełnosprawnych uczęszczających na warsztaty terapii zajęciowej oraz korzystających ze świetlicy socjotarapeutycznej.
- 8. Inicjowanie działań edukacyjnych w społeczności lokalnej na rzecz rozwiązywania problemów osób niepełnosprawnych.
- ZADANIA:
- -edukacja społeczności lokalnej w zakresie problematyki osób niepełnosprawnych,
- -propagowanie pracy wolontariatu oraz społecznikowskiego działania,
- -uczestnictwo osób niepełnosprawnych w życiu kulturalnym, sportowym, rekreacji i aktywnej rehabilitacji.
- INFORMACJA O PROGRAMIE
- „Powiatowego programu działań na rzecz osób niepełnosprawnych” powstał w oparciu o „Wojewódzki program na rzecz poprawy warunków życia społecznego i zawodowego osób niepełnosprawnych”.
- W toku opracowywania Programu ustalone zostały kierunki i działania wynikające z oceny sytuacji osób niepełnosprawnych zamieszkałych na terenie powiatu sejneńskiego.
Metryka strony
